pl 
en
Czy wiesz, że aż 88% Polaków uważa, że edukowanie dzieci w zakresie finansów jest istotne? Niestety tylko 1/3 z nas robi to świadomie. W tej kwestii nie można liczyć na szkołę. Obecna podstawa programowa nie przewiduje lekcji o ekonomii ani finansach osobistych. Choć istnieje wiele organizacji, które angażują się w promowanie edukacji ekonomicznej wśród młodzieży (np. projekt Warszawskiego Instytutu Bankowości - Bakcyl czy też akcja Grosik prowadzona przez Młodzieżową Fundację Przedsiębiorczości), to nadal uważam, że wiedza ta dociera do niewielkiej grupy młodych Polaków.
Dlatego dla najmłodszych i nastolatków główną rolę przewodnika po świecie finansów powinni odgrywać rodzice, a edukacja finansowa powinna rozpoczynać się w domu. Najwyższa pora, by poprawić statystyki i zacząć rozmawiać o pieniądzach w rodzinnym gronie, angażując w to najmłodszych.
Większość rodziców edukuje finansowo swoje dzieci w sposób nieświadomy. Robimy to na przykład wtedy, gdy w obecności dziecka płacimy w sklepie za zakupy, tankujemy paliwo lub zamawiamy coś przez Internet. Nauka odbywa się wówczas tylko przez obserwację. Gorzej jest wówczas, kiedy swoim zachowaniem dajemy złe wzorce, np. kłócąc się z partnerem o pieniądze w obecności dziecka. Nie tędy droga.
Jak efektywnie uczyć dziecko finansów?
Edukacja finansowa ma być przyjemnością – zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka. Testuj i sprawdzaj, co najlepiej działa na Twoją pociechę. Co możesz zrobić i jakie narzędzia wykorzystać w całym procesie nauki?
- Czytaj dostępne w Internecie artykuły, blogi lub portale, które poruszają tematykę edukacji finansowej dzieci.
- Czytaj książki, które wspierają rodziców w edukacji finansowej ich dzieci, np. „Dzieci mądre finansowo”, D. Ramsey, R. Cruze; „Moje pierwsze kieszonkowe”, M. Samcik; „Sztuka liczenia do trzech”, R. Lieber; „Mądre, bogate dziecko” R. Kiyosaki.
- Czytaj swoim dzieciom książki, które poruszają tematy związane z pieniędzmi i ekonomią, np. „Rozmowy z użyciem głowy, czyli ekonomia dla dzieci”, „Zaskórniaki i inne dziwadła z krainy portfela”, „Ekonomia. To, o czym dorośli Ci nie mówią”. „Moje pieniądze. Wszystko, co trzeba wiedzieć o sztuce zarabiania, wydawania i oszczędzania”.
- Inicjuj zabawy z wykorzystaniem pieniędzy, np. w sklep.
- Graj w ekonomiczne gry planszowe z całą rodziną, np. Wyspa Skye, Na sprzedaż, Milionerzy i bankruci, Monopoly Junior.
- Starsze dziecko angażuj w rozmowy o domowym budżecie - pozwól, by uczestniczyło w planowaniu Waszych wydatków, przygotowywało listy zakupów, realizowało pod Twoim okiem przelewy za rachunki.
- Dawaj regularnie kieszonkowe - niech samodzielnie uczy się zarządzać swoimi pieniędzmi.
- Załóż dziecku konto w banku, niech pozna wszelkie dostępne opcje w aplikacji mobilnej lub bankowości internetowej.
Powyższe działania angażują dziecko i pobudzają jego aktywność. Jeśli do tego wszystkiego dodasz od siebie umiejętne, ciekawe i częste objaśnianie otaczającej nas rzeczywistości i wszelkich zależności we współczesnej gospodarce, stworzysz podstawy przyszłego sukcesu finansowego Twojego dziecka. Nietrudno się domyślić, że sukces ten zależy w dużej mierze od poziomu Twojej wiedzy finansowej i ekonomicznej, a także od Twojego zaangażowania.
Pamiętaj również, że edukacja to proces ciągły. Wraz z wiekiem dziecka ilość wiedzy oraz poziom trudności wszelkich zagadnień ekonomicznych powinny wzrastać. Konsekwentnie pracuj nad zdrowymi nawykami dziecka, by wykształcić racjonalną postawę przyszłego konsumenta.
Jakie są etapy edukacji finansowej dzieci i młodzieży?
W Polsce nie istnieje żaden system ani plan, według którego wszelkie instytucje, szkoły lub rodzice mogliby edukować finansowo młodzież. Brakuje jednego głównego źródła skondensowanej wiedzy finansowej i ekonomicznej, jaką można byłoby kompleksowo zaoferować młodym Polakom.
Bardzo pomocne pod tym względem jest opracowanie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), która przygotowała zestaw zagadnień, stanowiących podstawę kompetencji finansowych młodzieży. Obejmują one 4 obszary:
- Pieniądze i transakcje
Przykładowe zagadnienia: jakie są formy płatności? jakie mogą być źródła naszych dochodów? jakie są rodzaje kart (kredytowe, debetowe)? jak porównywać różne towary (jakość, cena)? jak pieniądze wpływają na jakość życia? - Planowanie i zarządzanie finansami osobistymi
Przykładowe zagadnienia: jakie są korzyści z planowania i prowadzenia budżetu domowego? jaka jest różnica między potrzebami a zachciankami? jak ustalić priorytety w wydawaniu pieniędzy? jakie są korzyści z oszczędzania? jak porównywać różne produkty finansowe? jak radzić sobie w razie kłopotów finansowych? - Ryzyko i kwestie bezpieczeństwa
Przykładowe zagadnienia: jakie są konsekwencje braku spłaty zobowiązań? jakie ryzyko ponosimy podczas inwestowania naszych pieniędzy? jaki jest wpływ reklam na nasze decyzje zakupowe? jakie są rodzaje ubezpieczeń? jak rozpoznać oszustów finansowych? jak emocje wpływają na nasze finanse? - Otoczenie finansowe
Przykładowe zagadnienia: rodzaje instytucji finansowych, jaka jest rola instytucji nadzorczych? gdzie szukać rzetelnych informacji o finansach i produktach bankowych? prawa konsumenta; bezpieczeństwo w sieci; jakie są rodzaje podatków? jak założyć własną firmę?
Powyższe zagadnienia stanowią pewien drogowskaz, który wskazuje na kierunek kształcenia młodych ludzi w zakresie wiedzy ekonomicznej i finansowej. Nierozsądne byłoby czekanie z Twojej strony, aż naukę tych zagadnień przejmie np. szkoła. Dlatego bardzo pomocne i wartościowe są wszelkiego rodzaju akcje promujące ten rodzaj wiedzy. Twoją rolą pozostaje jedynie umiejętne wykorzystywanie oferowanych treści, czerpanie z nich inspiracji oraz dopasowywanie ich do aktualnego poziomu wiedzy i rozwoju Twojego dziecka.
Pamiętaj, że nie masz wpływu na to, jakie decyzje finansowe będzie podejmować Twoje dziecko, gdy dorośnie. Jak zapewne wiesz, mają one duże znaczenie i wpływają na jakość życia. Grzechem byłoby nie dać mu pełnego wsparcia i zaangażowania w zrozumieniu zagadnień finansowych i ekonomicznych, kiedy masz jeszcze wpływ na jego rozwój i wychowanie. Wykorzystaj ten czas. Działaj teraz. Artykuły i materiały, które znajdziesz na tej stronie, powstały po to, aby Ci w tym działaniu pomóc.
Łukasz Grygiel, autor bloga StoMonet.pl
