pl 
en
Pieniądze są częścią naszego świata. I środkiem do tego, abyśmy mogli prowadzić życie zgodne z naszymi wartościami. Umiejętności finansowe po prostu się przydają, dlatego warto dzieciom pokazywać, jak radzić sobie z pieniędzmi i jak się nimi posługiwać tak, aby służyły rozwojowi a nie powodowały kłopoty. Jednym ze sposobów na taką edukację jest włączanie dzieci w rodzinne finanse. Warto o nich wspólnie rozmawiać i pokazywać, jak my, dorośli, radzimy sobie z pieniędzmi.
Jak rozmawiać z dziećmi o pieniądzach?
Skoro to takie ważne, czy to znaczy, że masz teraz usadzić dziecko przy stole i przekazać mu szczegółowo raport z Waszych wydatków, stanu konta, liczby lokat i prognoz na temat inwestycji? Nie, bo akurat tego dziecko wcale nie potrzebuje. Dzieci w wieku wczesnoszkolnym mogą też przede wszystkim nie mieć aż tak dokładnej wiedzy ani świadomości i te informacje nic mu nie będą mówiły. Jak więc to zrobić? Dobrym momentem będzie ten, kiedy dziecko samo zapyta o sprawy związane z pieniędzmi, np.
- Czy jesteśmy bogaci / biedni?
- Ile zarabiasz?
- Dlaczego nie możemy kupić sobie...?
- Ile to kosztuje?
Pytania oznaczają zainteresowanie, chęć nauki, otwartość na przyjęcie nowych informacji. Oznaczają gotowość do rozwoju. Dlatego warto nie tylko odpowiedzieć na pytanie, ale też wykorzystać okazję do poszerzenia tematu.
- Co dla ciebie oznacza bycie bogatym / biednym?
- Czemu pytasz o to teraz?
- Czy kwota moich zarobków wydaje ci się duża czy mała?
- Jak ci się wydaje, na co te pieniądze są wydawane?
Jeśli dziecko jest nadal zainteresowane tematem wysokości zarobków, możesz sprawdzić, czy zaciekawi je takie ćwiczenie:
Wizualizacja budżetu domowego
Korzystając z banknotów do zabawy (lub prawdziwych, jeśli masz tyle gotówki i nie boisz się jej dać dziecku do ręki), przygotuj kwotę, która odzwierciedla Wasz dochód. Następnie razem narysujcie lub opiszcie kategorie wydatków w Waszym budżecie.
Uwaga: Jeśli prowadzisz budżet, nie będzie to dla Ciebie szczególny problem. Jeśli jednak nigdy wcześniej nie planowaliście wydatków w taki sposób, warto najpierw samemu zastanowić się, na co wydajecie Wasze zarobki.
Mogą to być: opłaty, jedzenie, ubrania, kosmetyki i środki czystości, samochód, oszczędności na większe wydatki, rozrywka, edukacja itp. Poproście dziecko, by przy każdej kategorii położyło odpowiednią według niego kwotę. A potem pokażcie, ile w Waszej rodzinie wydaje się naprawdę.
Następnie zapytajcie, co o tym sądzi Wasze dziecko.
To pomoże wyrobić w dziecku świadomość finansową - świadomość tego, ile tak naprawdę można za daną kwotę mieć.
W sytuacjach, które dotyczą dzieci, warto spytać je o zdanie
Ćwiczenie się w podejmowaniu decyzji doskonale przygotowuje dzieci do dorosłego życia. Także decyzji finansowych. Warto zadbać o to, by dziecko wiedziało, że i ono jest liczącym się członkiem rodziny, którego zdanie jest ważne i szanowane. Przy kalkulowaniu wyjazdu na wakacje, remontu domu, kupna rzeczy do domu czy do jego pokoju dziecko może zobaczyć, jak planuje się wydatki i jak podejmuje decyzje, gdy ma się określony budżet. A im dziecko starsze, tym bardziej zakres jego wpływów i udziału w podejmowaniu ważnych decyzji rodzinnych można rozszerzać.
Gdy sytuacja finansowa wymaga zmian - warto to omówić z dziećmi
Może się zdarzyć, że Wasza sytuacja finansowa zrobi się bardzo trudna. I będzie wymagała zmian. Zanim się jednak tych zmian dokona, warto porozmawiać o nich z dziećmi. Krótko i jasno przekazać meritum sprawy: macie w tym momencie mniej pieniędzy, by móc pozwolić sobie na kupowanie tego, co przedtem, i zanim wrócicie do poprzedniego stylu życia, musicie poczekać i trochę się przygotować. Co oznacza np. przeprowadzkę, podjęcie dodatkowej pracy, sprzedaż niektórych sprzętów. Jeśli musisz ograniczyć wydatki istotne dla dzieci, powiedz, jakie one będą. I zapytaj je o ich uczucia w tej sytuacji. Daj możliwość wypowiedzenia się. Zmiany mogą bowiem być trudne. I mogą w Twoim dziecku wywoływać różne uczucia – złości, smutku, strachu. Zawsze pomaga akceptacja tych emocji i możliwość ich pokazania. Pokaż, że szanujesz jego uczucia i bierzesz je pod uwagę. Porozmawiajcie chwilę. Może Twoje dziecko też będzie miało coś do powiedzenia w tej sytuacji? Może się okazać, że pomysł dziecka jest innowacyjny i jego potrzeby dają się pogodzić z Waszym planem spłaty długów. Przede wszystkim chodzi jednak o to, by uczucia i zdanie dziecka wziąć pod uwagę. Możecie powiedzieć, że się nad tym zastanowicie, że musicie jeszcze raz sprawę przemyśleć. Ostateczną decyzję podejmiecie jednak Wy jako rodzice. Bo to Wy jesteście odpowiedzialni za jej rozwiązanie, bo tylko Wy macie odpowiednie możliwości i umiejętności do poradzenia sobie z trudną sytuacją finansową.
Rodzina to pierwsze miejsce, w którym dziecko uczy się świata, a rodzice są wzorem, od których przejmuje sposoby na radzenie sobie z problemami. Także finansowymi. Jeśli będziemy robić to świadomie, rozmawiając z dzieckiem, jest większa szansa na to, że wybory finansowe dziecka w przyszłości będą bardziej przemyślane.
Anna Czereszewska, autor bloga dzieci-i-pieniadze.com
