pl 
en
Edukacja finansowa najmłodszych to nie tylko nauka zasad funkcjonowania produktów finansowych, ale również kształtowanie postaw etycznych związanych z pieniędzmi. To również nauka ostrożności i zwracania uwagi na bezpieczeństwo swoich pieniędzy.
Jako rodzice powinniśmy uczulać dzieci na działania firm i osób, które budzą jakiekolwiek podejrzenia. Tak by dziecko w przyszłości nie stało się ofiarą oszustów i nie straciło swoich pieniędzy.
Po czym poznać oszusta finansowego?
Przede wszystkim należy powiedzieć dziecku o tym, że oszustami finansowymi mogą być osoby lub firmy, które wcale specjalnie się nie ukrywają. Nie działają gdzieś po cichu i potajemnie. Spotkać ich można w Internecie, ale również w centrach miast i miasteczek. Czym się więc charakteryzują?
- oferują dużo większe zyski niż pozostałe firmy działające w branży finansowej
- nie wspominają o ryzyku, które towarzyszy inwestowaniu pieniędzy lub gwarantują wysokie zyski przy niskim ryzyku
- proszą o natychmiastowe ulokowanie swoich pieniędzy i zainwestowanie w ich produkty; propozycje przedstawiają jako okazje limitowane, dostępne dla nielicznych i w ograniczonym czasie
- mogą oferować dodatkową premię, jeżeli przyprowadzimy im kolejnego klienta (np. znajomego)
- ich działalność nie jest kontrolowana przez instytucje nadzorcze, np. Komisję Nadzoru Finansowego
- oferują pracę oraz atrakcyjne wynagrodzenie za wątpliwą etycznie działalność (np. za nagabywanie potencjalnych klientów do zakupu ich produktów bez informowania ich o rzeczywistych kosztach lub ryzyku)
Piramidy finansowe
Warto wytłumaczyć naszemu dziecku, jak funkcjonuje piramida finansowa, czyli struktura, w której zysk uzależniony jest od wpłat późniejszych uczestników, stojących niżej. Innymi słowy właścicielom zależy na pozyskaniu jak największej liczby osób, które wpłacą swoje oszczędności w zamian za obietnice wysokich zysków. Dodatkową premię można uzyskać, jeśli namówi się kolejne osoby do uczestnictwa w całym tym procederze. Kończy się to zwykle tym, że właściciele takiej przestępczej organizacji znikają wraz z oszczędnościami swoich klientów, by ostatecznie trafić za kratki. Niestety osoby, które powierzyły im swoje pieniądze, muszą się liczyć z ich stratą.
Czego uczyć dziecko?
Przy omawianiu tematu oszustów finansowych, warto porozmawiać z nastolatkiem o wszelkich etycznych zachowaniach związanych z pieniędzmi. Dbanie o bezpieczeństwo swoich pieniędzy to jedno. Z drugiej strony ważna jest także nasza postawa wobec pieniędzy innych ludzi - uczciwość. W jakich konkretnych, codziennych sytuacjach możemy ją okazać?
Jeżeli znajdziemy portfel i możemy stwierdzić, do kogo należy - oddajemy go.
- Jeżeli zauważamy, że przy wydawaniu reszty kasjerka pomyliła się na swoją niekorzyść - oddajemy pieniądze, które nam się nie należą.
- Za każdym razem, gdy korzystamy z komunikacji miejskiej, kupujemy bilety (nie jeździmy na gapę).
- Jeżeli podejmujemy się drobnych prac, wykonujemy je rzetelnie. Nie udajemy, nie unikamy pracy, nie oszukujemy. Wynagrodzenie otrzymujemy za uczciwe efekty swojej pracy.
Jeśli natomiast chcemy nauczyć dziecko, aby dbało o bezpieczeństwo swoich pieniędzy w przyszłości, powinniśmy:
- Uczyć je krytycznego myślenia - to jedna z ważniejszych kompetencji XXI wieku. Nastolatek powinien zachowywać dystans do podejrzanych treści przekazywanych w mediach lub Internecie. Zachęcajmy go do zadawania pytań, a odpowiedzi niech rozwiewają jego wątpliwości.
- Podkreślać, że należy korzystać z takich produktów i podpisywać tylko takie umowy, które się w pełni rozumie.
- Podpowiadać, gdzie szukać informacji, które uwiarygodniałyby funkcjonowanie danego podmiotu lub ostrzegałyby przed jego ryzykowną działalnością (np. lista ostrzeżeń publicznych KNF).
I na koniec najważniejsza zasada, o której twoje dziecko powinno pamiętać przez całe swoje życie: im więcej zysków będzie ktoś mu obiecywał, tym większe ryzyko ich utraty. A wysokie ryzyko wiąże się zazwyczaj z dużym stresem. W dobie postępu technologicznego oraz szybkiego tempa życia zamiast szukania wysokich, choć niepewnych zysków obiecywanych przez podejrzane instytucje, bardzo cenną inwestycją będzie również osiągnięcie i utrzymywanie spokoju ducha.
Łukasz Grygiel, autor bloga StoMonet.pl
