Dwie trzecie Polaków uważa, że przedsiębiorcy tworzą więcej miejsc pracy niż zakłady państwowe. Mimo to, mniej niż połowa badanych sądzi, że dbają o pracowników, a blisko jedna trzecia jest przekonana, że wypłacają niskie wynagrodzenia, gdyż chcą sami zarobić. Ponieważ właśnie obchodzimy Światowy Tydzień Przedsiębiorczości, wato sprawdzić kilka faktów i mitów o przedsiębiorczych Polakach.
Nowy wizerunek przedsiębiorcy
Polski przedsiębiorca nie miał łatwo wśród opinii publicznej.
Po raz pierwszy zwiększył się odsetek Polaków którzy uważają, że przedsiębiorcom, którzy odnieśli sukces, należy się uznanie społeczne. Dopiero teraz odsetek tych osób osiągnął poziom średniej europejskiej, a nawet jest już bliski średniej dla krajów najwyżej rozwiniętych.
Dane za 2017 r., po raz pierwszy od 2011 r., kiedy rozpoczęto w Polsce systematyczne prowadzenie badań w ramach projektu GEM (badanie Global Entrepreneurship Monitor przeprowadzane przez PARP) wskazują na wyraźną poprawę wizerunku przedsiębiorcy w naszym społeczeństwie. Obecne wyniki są najlepsze od siedmiu lat.
Skąd się bierze motywacja do prowadzenia biznesu?
Do biznesu mogą prowadzić dwie drogi – pozytywna i negatywna. Mówimy tu o motywacji do rozpoczęcia pracy na swoim. Inaczej nazywa się to też przedsiębiorczością zorientowaną na wykorzystywanie szans oraz przedsiębiorczością wymuszoną.
Negatywną motywacją dla przedsiębiorczych Polaków może być brak perspektyw, bezrobocie itp. O pozytywnej powiemy wtedy, gdy zakładamy własny biznes, aby wykorzystać szansę. Jak wynika z badań opublikowanych przez PARP (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości), Polacy wolą “pozytywnie” decydować się na biznes. Pod tym względem przewyższamy średnią w Unii Europejskiej. W przypadku biznesów prowadzonych przez kobiety, Polska zajmuje pierwsze miejsce. Aż 91% właścicielek młodych firm, założyło działalność kierując się pozytywną motywacją.
W 2011 roku dr inż. Anna Lemańska-Majdzik z Politechniki Częstochowskiej przeprowadziła wśród przedsiębiorców na Śląsku badanie, które miało pokazać powody zakładania biznesów. Okazało się, że wśród właścicieli małych firm najczęściej wskazywanym motywem prowadzenia firmy była: chęć usamodzielnienia się oraz samodecydowania, jak również chęć polepszenia własnej sytuacji materialnej.
Polacy chcą otwierać firmy
Obecnie, jak pokazuje badanie GEM, nawet co 10-ty Polak deklaruje chęć założenia firmy w ciągu kolejnych trzech lat. Wynik ten nie odbiega od średniej europejskiej, ale może on wynikać z dobrej sytuacji na rynku pracy. Pozwala ona ludziom na wybór –czy pracować na etacie, czy podjąć działalność gospodarczą.
Prawie 7 na 10 Polaków dostrzega szanse biznesowe w swoim otoczeniu. Co prawda tylko co drugi jest zdania, że posiada wystarczające umiejętności i wiedzę do prowadzenia firmy, ale strach przed porażką jest coraz mniejszy. Tylko jedna trzecia mieszkańców naszego kraju, którzy rozpoznają szanse na założenie biznesu nie decyduje się na ten krok z powodu obawy przed porażką.
Jak wypadamy na tle reszty Europy? Tam zdecydowanie mniej mieszkańców dostrzega szanse biznesowe w swoim otoczeniu (4 na 10), również samoocena umiejętności biznesowych jest niższa (43% mieszkańców uważa je za wystarczające), zaś odsetek osób odczuwających strach przed porażką jest na podobnym poziomie jak w Polsce (37%).
Jesteśmy nastawieni pozytywnie do przedsiębiorców
Z ostatnich badań PARP wynika, że prawie 8 na 10 dorosłych mieszkańców Polski uważa, że własna firma to dobry sposób na zrobienie kariery. 7 na 10 jest zdania, że osobom, które założyły własne firmy i odniosły sukces należy się uznanie.
Mieszkańcy Europy są zaś mniej skłonni realizować się zawodowo prowadząc własny biznes (średnio 59 proc. z nich postrzega własną działalność jako sposób na zarobkowanie). Jednocześnie tyle samo Europejczyków skłonnych jest docenić przedsiębiorców, którzy odnieśli sukces.
Małe firmy napędzają gospodarkę
Według ostatnich danych o przedsiębiorczych Polakach, według Polskiej Rady Biznesu, małe firmy wytworzyły 35 proc. Polskiego PKB. Ze wszystkich grup podmiotów to właśnie polscy przedsiębiorcy wnieśli największy wkład do dochodów państwa. W 2016 r. wpłacili do budżetu różnego rodzaju podatki dochodowe i pośrednie na łączną kwotę 106 mld zł, co stanowiło 25-krotność wpływów państwa z tytułu podatku bankowego czy 50-krotność dochodów z dywidend od spółek z udziałem skarbu państwa.
W ostatnich latach rośnie udział przedsiębiorstw w tworzeniu PKB – z 71,1 proc. w 2008 r. do 74,0 proc. w 2015 r. Za ten wynik odpowiadają głównie firmy z sektora MSP, które generują co drugą złotówkę PKB (49,9%).
Co robi statystyczny przedsiębiorca?
Dane PRB mówią, że właściciele firm zatrudniających co najmniej jednego pracownika, wolą zajmować się kierowaniem firmą.
Polski przedsiębiorca najczęściej deklaruje, że jest menedżerem lub kierownikiem swojej firmy. Oznacza to, że stosunkowo rzadko zajmuje się obowiązkami związanymi bezpośrednio z wytwarzaniem towarów i usług. Można zauważyć, że po globalnym kryzysie gospodarczym grupa menedżerów znacząco zmalała, zwłaszcza w handlu. Sporo z nich musiało samodzielnie stanąć za ladą i handlować. Ta grupa pewnie jeszcze bardziej się powiększy na skutek wprowadzenia zakazu handlu w niedziele.
Od momentu przystąpienia Polski do UE systematycznie rosła grupa rzemieślników i specjalistów. Maleje natomiast liczba rolników wśród przedsiębiorców, co zwykle jest rezultatem konsolidacji gospodarstw.
Mała firma, mała płaca? Mit na temat zatrudnienia
Mikrofirmy, czyli te zatrudniające między jedną a dziewięcioma osobami, stanowiły aż 89 proc. Przedsiębiorstw. Najwięcej osób zatrudniały firmy polskich przedsiębiorców zajmujące się handlem – w 2016 r. na umowę o pracę pracowało w nich ponad milion osób, czyli 57 proc. wszystkich zatrudnionych w tej branży. Przeczy to powszechnemu stereotypowi, że polscy przedsiębiorcy wykorzystują pracowników, zatrudniając ich na umowy cywilnoprawne, niegwarantujące praw pracowniczych i odpowiednich świadczeń w razie choroby czy na emeryturze.
Z danych GUS wynika, że Polscy przedsiębiorcy wypłacali wynagrodzenia wyższe od tych, jakie zatrudnieni otrzymywali w innych segmentach gospodarki. W 2016 r. średnia płaca wynosiła u nich 4 131 zł - średnia płaca w kraju w tym czasie to 3 857 zł (na podstawie rachunków narodowych). Najwyższe płace otrzymywali pracownicy zatrudnieni w branży ICT oraz finansach, a najniższe w hotelarstwie i gastronomii.
W Polsce przedsiębiorczość ma coraz wyższy priorytet ważności. Z tego też względu w dniu 30 kwietnia 2018 r. weszła w życie tzw. Konstytucja biznesu, czyli pięć ustaw wprowadzających ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Dodano w niej również bardzo ważny pakiet zmian dotyczący relacji przedsiębiorcy z administracją. Ustawodawcy oczekują, że zmiany pozwolą obniżyć koszty działalności gospodarczej i wprowadzą bardziej sprzyjający klimat dla biznesu. Miejmy nadzieję, że to jeszcze bardziej przyspieszy wzrost koniunktury oraz pozytywnie wpłynie na rozwój przedsiębiorczości w Polsce.
W artykule wykorzystano:
Raport z badania Global Entrepreneurship Monitor – Polska 2017/18
Przedsiębiorca odczarowany. Kim są twórcy polskiej gospodarki? Polska Rada Biznesu.
POWODY PROWADZENIA WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ MAŁYCH FIRM. dr inż. Anna Lemańska-Majdzik
Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 2018. PARP.
Diana Litwin-Dolezińska, autorka bloga pieniadzjestkobieta.pl